Zeg maar dag tegen het excuus dat mannelijke stemmen het nu eenmaal beter doen

Het Nederlands medialandschap moet diverser, vindt onderzoeksjournalist Zoë Papaikonomou. In Bonte Was Podcast gaat zij samen met co-host One’sy Muller en een ervaringsdeskundige gast in gesprek over blinde vlekken in de media. Tijdens het Podcastfestival op 28 september verzorgt Zoë een talk over dit thema.

Met de Bonte Was Podcast borduurt Zoë voort op haar boek ‘Heb je een boze moslim voor mij?’ dat in 2018 verscheen. Daarvoor interviewden Zoë en onderzoeker Annebregt Dijkman zestig journalisten en deskundigen over hun ervaringen op de nieuwsvloer. “Tijdens die interviews focusten we op religie en culturele achtergrond, maar diversiteit gaat over zoveel meer; representatie van queers, mensen met een beperking, gender, Randstad versus provincie. En dan heb ik het nu alleen nog maar over zichtbare diversiteit. Hier zijn we nog láng niet over uitgepraat.”

Constructief en met humor

 Zoë (rechts) en One’sy (links) – Foto: Wardie Hellendoorn

Hoewel de Bonte Was Podcast is bedoeld voor een breed publiek, hoopt Zoë in ieder geval mediamakers en communicatieprofessionals te bereiken. En zo bij te dragen aan de bewustwording van de mensen die van binnenuit kunnen bijdragen aan meer diversiteit en inclusie. Een constructief, inhoudelijk gesprek met humor staat wat haar betreft altijd voorop in de podcast: “We krijgen weleens kritiek op het feit dat we geen vlammende discussies voeren. Maar dat is juist een bewuste keuze. Het gebeurt in praatprogramma’s al zo vaak dat mensen met een extreem tegengestelde mening tegenover elkaar worden gezet.” In plaats daarvan spelen Zoë, One’sy en hun gast het Blinde Vlekken Kwartet waarin ze ingaan op mediamissers en -opstekers. Het medium of programma dat wel wat hulp kan gebruiken bij het verwijderen van zijn blinde vlekken krijgt een fles wasmiddel uitgereikt.  

Ook in podcastland blijkt wasmiddel geen overbodige luxe. Zoë: “Een groot deel van de Nederlandstalige podcasts heeft autochtone, mannelijke hosts. Het excuus dat daarvoor wordt opgevoerd, is dat mannelijke stemmen ‘het nu eenmaal beter doen dan vrouwelijke’. Als dat al zo is, verandert dat in ieder geval niet door geen vrouwen aan het woord te laten. Laat de luisteraar er maar aan wennen.”

Dit kan anders

Bij het feit dat traditionele mediabedrijven als NRC, de Volkskrant en de NPO steeds meer podcasts produceren, heeft Zoë gemengde gevoelens: “De ontwikkeling is goed voor de bekendheid van podcasts onder een breed publiek, maar het zou zonde zijn als producties van de mainstream media ook hier de norm worden. Voor makers die niet in het standaard plaatje passen of standaard (audio)vormen kiezen, of zich niet willen verbinden aan een grote mediaorganisatie, blijft veel minder ruimte over. Fondsen dragen daar overigens ook aan bij; een losse projectaanvraag wordt meestal alleen gehonoreerd als de podcast wordt ondergebracht wordt bij een ‘echte’ mediaorganisatie. Daarbij gaat ook nog om kortdurende financiering. Zoë’s boodschap aan de grote spelers, waaronder ook mainstream media, is dan ook: “Geef startende podcastproducenten genoeg creatieve ruimte en tijd, cancel niet direct als de luistercijfers tegenvallen. En denk na over constructies waarin zij niet per definitie verplicht zijn hun rechten over te dragen. Dat schrikt af.”

Wil je met Zoë in gesprek over diversiteit in de media? Kom dan naar het podcastfestival op 28 september. Haar Talk vindt plaats om 13.15-13.30 in de Tuinzaal. Kaarten zijn te koop via de Tolhuistuin.


Tekst: Sharon van Oost